Geboortedag van Trien de Haan

Vandaag herdenken we Trien de Haan-Zwagerman, die op 3 april 1891 is geboren. Zij was een prominent persoon in de Nederlandse linkse politiek, in onder andere de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) en het Nationaal Arbeidssecretariaat (NAS). Later werd zij prominent lid van de Revolutionair-Socialistische Partij (RSP, later de RSAP) en was ze één van de oprichters van de NAS Vrouwenbond.

Trien de Haan-Zwagerman staat voornamelijk bekend om haar activisme met betrekking tot vrouwenemancipatie. Ze zette ze vrouwenemancipatie op de linkse politieke agenda als belangrijk strijdgebied voor het socialisme, in plaats van iets wat vanzelf tot stand zou komen als de socialistische samenleving eenmaal tot stand zou komen. Tevens zette ze zich af tegen de zogeheten ‘burgerlijke’ vrouwenemancipatie, die nog steeds voornamelijk gericht was op vrouwen uit de rijkere klasse. Op fascistische geluiden als “de vrouw hoort zonen te baren voor het vaderland”, antwoordde Trien de Haan dat vrouwen hun zoons “niet als kanonnenvoer moeten schenken aan de heersende klasse”. Als aanvulling op haar politieke activiteit, was Trien de Haan-Zwagerman actief in de Nieuw-Malthusiaanse Bond (NMB), die bijdroeg aan vrouwenemancipatie door vrouwen seksuele voorlichting en anticonceptie te bieden.

Tijdens de tweede wereldoorlog werd de RSAP verboden. Trien de Haan-Zwagerman maakte onderdeel uit van de verzetsbeweging onder het Marx-Lenin-Luxemburg (MLL) Front, die onder meer illegale tijdschriften verspreidde en onderduikadressen regelde. Voor deze activiteiten werd Trien de Haan-Zwagerman in 1942 gearresteerd en heeft ze tot het eind van de oorlog in een concentratiekamp doorgebracht. Na de oorlog keerde ze terug naar de politiek met haar eigen partij, de Onafhankelijk Links Socialisten. Deze partij ontving echter geen zetel in de tweede kamer. Wel werd Trien de Haan-Zwagerman bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (NVSH). Later werd zij lid van de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP), die later op zou gaan in Groen Links. Ze is haar hele leven politiek actief gebleven en haar activisme heeft een belangrijke stempel gedrukt op zowel het Nederlandse socialisme, als de vrouwenemancipatiebeweging.